„Najważniejszym okresem w życiu nie są lata studiowania na wyższej uczelni, ale te najwcześniejsze, czyli okres od narodzenia do sześciu lat.
Jest to czas, kiedy formuje się inteligencja człowieka i nie tylko ona, ale całość jego zdolności psychicznych”.- Maria Montessori
Na czym polega metoda Montessori?
Przełom XIX i XX wieku stał się jednym z kluczowych momentów w historii edukacji. W tym okresie pochodząca z Włoch lekarka Maria Montessori opracowała swój innowacyjny system wychowawczy dbający o wszechstronny rozwój dziecka. Metoda wychowawcza Marii Montessori nie tylko zmieniła podejście do nauki, ale także kształtowała wartości i przekonania, wciąż stanowiąc źródło inspiracji dla rodziców, nauczycieli i badaczy.
Metoda Montessori to w wielkim uproszczeniu podążanie za dzieckiem oraz wspieranie jego samodzielności w stawaniu się niezależną jednostką. Nauka Montessori jest jedną z najpopularniejszych form edukacji alternatywnej na całym świecie.
System edukacji oparty o metodę Montessori to holistyczne podejście do dziecka i jego rozwoju. Dba on o rozwój dziecka we wszystkich dziedzinach życia przy jednoczesnym uwzględnieniu jego indywidualnych preferencji oraz zdolności. To zupełnie inne podejście niż to znane z klasycznych szkół i przedszkoli.
W tej metodzie wszystko przebiega w inny sposób – nawet rola nauczyciela została całkowicie zmieniona. Nauczyciel Montessori jest obserwatorem, który poprzez swoje spostrzeżenia jest w stanie umożliwić dziecku naukę wedle jego potrzeb. Dba o odpowiednie zasoby i otoczenie sprzyjające nauce i poznawaniu świata.
Nauka Montessori – kiedy powstała?
Maria Montessori rozpoczęła swoją pracę od badań dzieci z problemami psychicznymi, które przebywały w zamkniętych pomieszczeniach. Obserwowała je i doskonaliła wymyślony przez siebie system edukacyjny. Na przestrzeni czasu dzieci, z którymi pracowała osiągały wyższe wyniki w nauce niż dzieci zdrowe.
W 1907 roku otworzyła pierwszą instytucję wychowawczą Casa dei Bambini – Dom dziecięcy, w jednej z najbiedniejszych dzielnic Rzymu.
W pracy Montessori nieważne było pochodzenie dziecka – czy to narodowościowe, czy społeczne. Maria na każde dziecko patrzyła indywidualnie. Tego rodzaju podejście połączone z wnikliwą obserwacją dało podwaliny do stworzenia metody Montessori.
Metoda Montessori – jakie są jej główne założenia?
-rozwijanie samodzielności i wiary we własne siły,
-wypracowanie szacunku do porządku i pracy,
-wypracowanie zamiłowania do ciszy oraz do pracy indywidualnej i zbiorowej w tej atmosferze,
-osiąganie długotrwałej koncentracji nad wykonywanym zadaniem,
-formowanie postaw wzajemnej pomocy bez rywalizacji,
-szacunek dla pracy innych,
-rozwijanie indywidualnych uzdolnień i umiejętności współpracy,
-branie odpowiedzialności za swoje słowa i czyny
Metoda Mari Montessori w naszym przedszkolu
Przygotowane otoczenie to „środowisko”, czyli zespół warunków materialnych, psychologicznych, kulturalnych, społecznych i duchowych, w których ewoluuje dziecko, a zatem stanowi istotny czynnik wpływający na jego rozwój. W przedszkolach Montessori otoczenie jest przygotowane bardzo starannie. Środowisko montessoriańskie ma być stymulujące dla dziecka i adaptowalne do jego potrzeb.
Sala przedszkolna to miejsce pełne życia i radości, sprzyjające aktywności, w którym panuje pogodny nastrój. Estetyka to ważny aspekt sal Montessori.
W przestronnej sali stoją półki dostosowane nie tylko do wzrostu dziecka, ale również do jego potrzeb. Na półkach w ustalonym porządku znajdują się materiały dydaktyczne, które służą samokształceniu. Według Marii Montessori celem tworzenia takich zestawów i proponowania ich dzieciom nie jest przekazywanie im wiedzy, lecz rozwój ich zmysłu badawczego. Uważała, że każde dziecko bada i odkrywa, aby się uczyć. A każdą aktywność uznawała za narzędzie poznawcze i rozwojowe, a nie za zadanie samo w sobie.
Materiały dydaktyczne w naszych salach:
-materiały opracowane naukowo,
-materiały sensoryczne,
-materiały dostosowane do siły i wzrostu dziecka,
-materiały przyciągające swoją estetyka i zachęcające do aktywności,
-materiały z wbudowaną kontrolą błędów,
-materiały z życia codziennego,
-materiały matematyczne,
-materiały językowe,
-materiały przyrodnicze,
-materiały historyczne i geograficzne,
-materiały muzyczne,
-materiały plastyczne.
Materiały do nauki to odejście od zwyczajnych podręczników i zastąpienie ich pomocami Montessori oddziałującymi na wszystkie zmysły dziecka. Pomoce edukacyjne stworzone w oparciu o pedagogikę Marii Montessori są niezwykle różnorodne. Jest ich bardzo duży wybór, tak aby każde dziecko mogło znaleźć coś dla siebie.
To co wyróżnia naszą montessoriańską przestrzeń od innych to umiar i porządek. Dzieci uczą się odkładania rzeczy na swoje miejsce oraz dbania o porządek w sali. Kolorystyka pomieszczeń jest delikatna i brakuje w nich krzykliwych, kolorowych elementów, które bardzo często utożsamiane są z konwencjonalną salą. Wszystko to, ma na celu uwypuklenie w przestrzeni pomocy Montessori, które są niezbędne w nauce metodą Montessori. W sali nie znajdziemy typowych zabawek tylko drewniane pomoce edukacyjne, które zostały opracowane przez twórczynię metody. Wspierają one rozwój dzieci i uczą nowych kompetencji.
Sala wypełniona jest pomocami edukacyjnymi i elementami stymulującymi kreatywność, ciekawość oraz zapewniającymi komfort nauki. Atmosfera zaufania i otwartości zachęca dziecko do poznawania świata. Nie ma mowy o siedzeniu w jednym miejscu przez całe zajęcia. Swoboda to podstawa w edukacji Montessori.
Wszystko w naszym przedszkolu ma swoje miejsce. Pomoce na półkach ułożone są pod względem przynależności do swojego działu, do którego zostały sklasyfikowane. Każda pomoc w sali występuje tylko w jednym egzemplarzu. Uczy to dzieci porządku, odkładania pomocy na swoje miejsce oraz czekania na swoją kolej. Materiały przygotowane zostały w estetyczny i atrakcyjny sposób. Niekompletny materiał zostaje usunięty z sali. Nie spełnia on wtedy swojej funkcji. Dziecko nie może realizować w celu kształcenia poprzez jakiś brak elementów pomocy.
Grupy zróżnicowane wiekowo
Umieszczenie w jednej grupie dzieci w różnym wieku powoduje, że „starsze” konsolidują swoje umiejętności, a „młodsze” są stymulowane poprzez aktywności starszych. Sprzyja to nawiązywaniu znajomości, wzajemnej pomocy, okazywaniu szacunku i wymianie. Dzieci doświadczają prawdziwego życia społecznego, co przygotowuje do prawdziwego życia w przyszłości.
W edukacji Montessori, nauczyciel nie jest głównym elementem klasy czy grupy. Jest nim dziecko. Dzieci najwięcej i najlepiej uczą się od siebie nawzajem. Starsze dzieci doświadczyły już różnych prezentacji, jak używać danych materiałów oraz miały czas na indywidualną pracę z tymi materiałami. Dlatego stali się oni 'ekspertami’ w danej dziedzinie. Jeśli jakieś dziecko nie jest zadowolone z odpowiedzi, jaką udzielił mu starszy kolega czy koleżanka, zawsze może prosić nauczyciela o wyjaśnienie.
Co więcej, warto zobaczyć czasem radość i zadowolenie z siebie starszych kolegów, kiedy ich młodsi kompani uczą się czegoś nowego.
Nauka w duchu Montessori nie jest tylko przyswajaniem wiedzy, suchych faktów. To kompleksowy rozwój człowieka, aby był przystosowany do życia w społeczeństwie i mógł się realizować na każdym poziomie życia. Proces uczenia się ma być przyjemny, dawać radość i kształtować poczucie własnej wartości.